De Joodse Messias eindigt met een doorgeslagen machthebber (in dit geval de minister-president van Israël) die zich door eerdere acties heeft geïsoleerd van de meeste andere landen in de wereld en die nu niets meer te verliezen heeft en klaar zit in zijn bunker om op de spreekwoordelijke rode knop te drukken.
Een verontrustend scenario dat ook anno 2023 de gemoederen bezig houdt. De Joodse Messias is daarmee een roman die zeker stof tot nadenken geeft. Bovendien weet Grunberg zijn ideeën over machtswellust, liefde en haat, nou ja, eigenlijk zijn ideeën over wat dan ook vaak heel treffend in originele en/of snedige oneliners te formuleren. Wat mij betreft zijn in deze roman die rake formuleringen de krenten in de pap. Een pap die ik voor het overige eerlijk gezegd nauwelijks te pruimen vond.
Bij Grunberg kom je al snel uit bij scenes waarin allerlei onsmakelijkheden worden opgedist, meestal in verband met de menselijke genitaliën en allerlei lichaamsholtes. Grunberg bespeelt er gemakkelijk de menselijke gene mee. Een soort onderbroekenlol. Als dat maar doorgaat en doorgaat, wordt het dodelijk vervelend. Het is satire, zal ik geacht worden te denken. Zwarte komedie. Maar het is een dunne grens tussen satire en meligheid. Voor mij zit Grunberg in De Joodse Messias aan de verkeerde kant van die grens. In het hele boek komt geen normaal persoon voor. Iedereen praat Grunbergiaans. Zelfs een jonge en onervaren beveiligingsmedewerker van een warenhuis. Een 16-jarige puber citeert natuurlijk Kierkegaard. Nee, niet Kierkegaard, hij citeert wat Camus gezegd heeft wat Kierkegaard gezegd zou hebben. Al die gekunstelde dialogen, voor mij wordt het op een zeker moment flauwekul. Over gekunsteld gesproken: er zijn ook nog de opgelegde overeenkomsten tussen de hoofdpersoon, Xavier Radek, en Hitler (wiens naam niet wordt genoemd maar naar wie wordt verwezen met Je-Weet-Wel-Wie). De geamputeerde teelbal, de schilderambities zonder erkenning te vinden, de ondergang in een bunker. Weinig fijnzinnig. Grunberg heeft interessante en intrigerende ideeën, maar wat mij betreft is hij er met De Joodse Messias niet in geslaagd hier een goede roman van te maken.